Ai ơi đừng rơi nước mắt ớt
Đừng rớt nước mắt gừng
Văn chương thì cũng...nửa chừng mà thôi!
(Nhại Ca dao Việt Nam)
Ngạn ngữ, thành ngữ, ca dao xứ ta đã nói đó, Ăn ớt thì nói càn...Nói càn là nói bướng, nói chướng, nói ba phải, nói ngược nói xuôi, nói lộn tùng phèo, nói ba xí ba tú, nói phét...và cũng là nói tưới hột sen! Ăn ớt như nhồng ăn, thét rồi mỏng lưỡi, nên sinh chứng nói bậy nói bạ. Quả ớt đó, nó gần xịt với văn hóa nấu nướng ăn nhậu của dân ta, và của thế giới đại đồng nữa. Ở xứ mô trên quả địa cầu này cũng có món ăn cay, mà chỉ xin đưa ra một nhận xét mơ hồ sau đây, xứ mô càng nghèo, càng đông dân, thì món ăn lại càng cay. Nhưng hỡi ôi, kỳ ni thì văn hóa Ớt lại không do phe ta, Bách Việt Lạc Việt và lũ hậu duệ phát minh ra (như văn hóa thịt cầy, văn hóa đũa, nguyên lí nhị nguyên...), trồng tỉa rồi truyền bá đi năm châu bốn bể, mà lại là nguyên sản của Trung Nam Mỹ châu và các địa khu nhiệt đới. Chẳng ăn nhằm chi cả, rứa mà hắn (ớt), đi dzù dzù, đến xứ ta, xứ tàu, xứ ấn, khi mô không hay, rồi thì ông già bà cả, người lớn trẻ con, thi nhau ăn hắn như điên...Kẻ hậu sinh ni, cũng biết ăn ớt, tất nhiên phải nói càn, nên một lần nữa lại xin cả làng tha thứ chuyện ngông cuồng Ăn tục Nói phét này (ATNP).
Tạp luận Nói Phét về Ớt, muốn giả bộ khoa học chú xíu (se veut quelque peu "pseudo"- scientifique!), Có thể đọc sẽ chẳng có thú vị chi. Nhưng thiển nghĩ Ớt là hảo bằng hữu, thử nghiệm xem trong năm 365 ngày, bao nhiêu ngày không có hắn tới thăm, mà mỗi ngày hắn tới thăm bao nhiêu lần? Cho nên vị chút thân tình đó, cũng nên tìm hiểu hắn cho đến nơi đến chốn, rồi ra sẽ thấy tình Ớt nồng nàn thêm, quý báu thêm...Sau đây thử đặt những câu hỏi cho tài tử giai nhân có một mối tình lưu luyến với Ớt, Ớt có từ khi mô? Hắn ở mô mà ra? Tên hắn là chi? Hắn thuộc loại chi mà mần răng hắn lại cay? Mần răng biết hắn cay nhiều cay ít? Mần răng mà xứ ta xứ tàu lại biết ăn Ớt? Bộ ăn Ớt cũng làm thuốc sao?
